Sausje erbij?

1.     Tomatenketchup

Tomatenketchup is de echte favoriet als het aankomt op dipsaus voor friet. Catsup, zoals het ooit heette, komt van de Chinese vissaus ‘ketsiap’, en werd door handelaren naar Europa gebracht. De eerste ‘ketchups’ werden echter niet gemaakt met tomaten. Dat veranderde rond 1800, toen tomatenketchup in korte tijd erg populair werd. ‘Ketchup’ werd toen de algemene naam voor deze tomatensaus. En wist je dat er een reden is dat de saus zo goed bij friet past? Het zoetzure van ketchup is de perfecte aanvulling bij de licht-zilte smaak van aardappel!

Geel op geel

Wist je dat ze op de Filippijnen een heel ander soort ketchup hebben? Naast tomatenketchup hebben ze er ketchup gemaakt van bananen, ontzettend populair om te combineren met friet!

2.     Mayonaise

Dat deze klassieke saus in zoveel verschillende varianten te verkrijgen is, bewijst nog maar eens hoe populair hij is! De roots van deze saus gaan terug naar het Spaanse eiland Menorca, maar de huidige bereiding, met zonnebloemolie en eigeel, wordt toegeschreven aan de Franse chef Marie-Antoine Careme. In België en Nederland staat deze saus met stip op één: zo populair dat je het niet eens hoeft uit te spreken, het woordje ‘mét’ is genoeg.

3.     Azijn

In Groot-Brittanië, Ierland en Canada geven ze hun friet een lekkere scherpe touch met azijn. De Engelsen en Ieren gebruiken daarvoor moutazijn én strooien daarbij een beetje zout op hun friet. De Canadezen? Die gebruiken witte azijn. Het is een goedkope en sterke smaakversterker die de ‘good old fish ’n chips’ echt tot zijn recht doet komen. De azijn kan erop worden gesprayd, (er is een verhit debat over wat je daarbij eerst over de friet moet doen; het zout of de azijn?) of komt in poedervorm. In dat laatste geval is de volgorde eenvoudig: dan kunnen ze namelijk gewoon tegelijk!

4.     Hot sauce of chilisaus

Hoewel deze saus ook in een zoete variant te krijgen is, is de pittige chilisaus of hot sauce de populairdere van de twee. En dat komt vooral doordat hij zo goed samengaat met andere sausjes. Hoewel het ook prima op zichzelf gebruikt kan worden, zijn er een paar echte killer-combo’s voor friet, zoals chili-ketchup en chili-mayo. Of wat te denken van chili- en kaassaus, om je frietjes een heerlijke Mexicaanse vibe te geven?

5.     Mosterd

Wat echt? Jazeker! Mosterd is een van de belangrijkste smaakmakers voor friet, vooral in Frankrijk. Het is ook hier de scherpte van de smaakmaker die het een geweldige match maakt met friet. Het is wel een echte ‘love it or hate it’-dip, die ook behoorlijk afhangt van het soort mosterd (Dijonmosterd heeft de voorkeur). Dat is de reden waarom een ​​verwant sausje, honing-mosterd, de meer algemeen aanvaarde dip-optie is. De honing-mosterdcombinatie werd voor het eerst geïntroduceerd door de Egyptenaren en is geliefd omdat hij tegelijkertijd zoet, pittig en romig is. Het past goed bij friet, en nog beter bij zoete aardappelfrietjes!

6.     Ranch dressing

Deze saus, uitgevonden door een man uit Alaska die - niet verrassend - een ranch in Californië kocht, begon als een zelfgemaakte upgrade voor saladedressing. Gebruikelijke ingrediënten voor deze dressing zijn onder andere karnemelk, zout, knoflook, ui, mosterd, bieslook, peterselie, dille, peper, paprika en mosterdzaad, hoewel yoghurt en zure room ook gebruikt kunnen worden. Ranch dressing is ongelooflijk populair in de Verenigde Staten. In een artikel in de New York Times uit 2017 stond zelfs dat 40% van de Amerikanen beweert dat ranch hun meest favoriete dressing is. En niet alleen voor salades… de Amerikanen en Canadezen dippen er ook graag hun friet in!

7.     Jus

Een andere populaire keus in Canada en Amerika? Friet met jus! Volgens de historie heeft een man in Quebec, Canada, rond eind jaren vijftig ‘poutine’ uitgevonden, wat ongeveer zoiets betekent als ‘rommel’. Toegegeven, het gerecht met friet, kaaswrongel en jus ziet er wat rommelig uit, maar smaakt heerlijk! Het goedje zou in eerste instantie uitgevonden zijn om de friet warm te houden en kan gezien worden als een vroeg voorbeeld van loaded fries. In Amerika wordt het ook zonder kaaswrongel gegeten, omdat dat daar een minder populair ingrediënt is. In plaats daarvan kruiden ze de friet en overladen ze die vervolgens met jus.

8.     Curry 

De friet fan die houdt van kruiden is dol op een goede currysaus of curry ketchup op z’n frietje. Deze saus is slechts een klein beetje minder populair dan tomatenketchup of mayonaise, en onvergelijkbaar met Indische of Thaise curry. Zo is het een stuk minder pittig, minder intens kruidig en iets zoeter. Het is in een groot deel van West-Europa als standaard optie verkrijgbaar. De Ieren hebben hun eigen variant van currysaus, maar in België, Duitsland, Denemarken en Nederland is curry ketchup een hele gewone saus, die niet alleen voor friet gebruikt wordt, maar ook voor snacks en vleesproducten.

9.     Knoflooksaus en aioli

Romig, rijk en voor velen een smaakfavoriet: knoflooksaus, knoflookaioli of aioli in het algemeen. Hoewel de originele knoflooksaus niet noodzakelijkerwijs wordt gemaakt met eigeel, zoals mayonaise, bedoelen mensen als ze het hebben over aioli of knoflooksaus meestal een witte, romige, mayonaise-achtige smaakmaker. De combinatie friet met dit type saus wordt in sommige Oost-Europese landen veel gegeten, maar wordt ook in andere landen vaak als optie aangeboden. Knoflooksaus is heerlijk te combineren met een beetje citroen, rozemarijn of andere kruiden, of, zoals de Amerikanen dat doen, met kazen zoals cheddar of Parmezaan.

10.     BBQ saus

De nummer 10 op deze lijst mag niet ontbreken: BBQ-saus. Deze saus hoorde oorspronkelijk niet bij friet. Vaak worden frietjes echter gegeten met gegrild vlees, en net als bij jus is het dan erg verleidelijk om je frietjes in de saus te dopen die al op je bord ligt. Zo werd BBQ-saus een frietfavoriet, ook als het vlees er niet bij zit!